Μετέωρα

Τα Μετέωρα είναι ένα φαινόμενο που δεν έχει πουθενά στον κόσμο το αντίστοιχό του. Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί όσο αφορά τη δημιουργία τους αλλά ακόμα και σήμερα δεν ξέρουμε με βεβαιότητα. Σ' αυτούς τους απομονωμένους βράχους λοιπόν βρήκαν καταφύγιο οι αναχωρητές και οι μοναχοί για να ζήσουν μακριά από τα εγκόσμια και κοντά στο Θεό. Κατά το 10ο αιώνα μ.Χ. υπήρχαν 24 μοναστήρια, από τα οποία τα 6 λειτουργούν σήμερα. Τα μοναστήρια με την κομψή αρχιτεκτονική τους στεφανώνουν τις κορυφές των πελώριων βράχων δημιουργόντας ένα απαράμιλλο τοπίο. Σήμερα τα Μετέωρα έχουν ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESKO.

Άγιος Στέφανος

Ήταν αρχικά ανδρική, αλλά από το 1961 εγκαταστάθηκε σ' αυτή γυναικεία αδελφότητα Κτίτορες είναι ο όσιος Αντώνιος στις αρχές ως και τα μέσα του 15ου αιώνα και ο όσιος Φιλόθεος, ο οποίος στα μέσα του 16ου αιώνα ξανάχτισε τον ναό του Αγίου Στεφάνου. Περίπου στον 16ο αιώνα τοποθετούνται και οι πρώτες τοιχογραφίες του ναού. Κατόπιν το 1798, κτίστηκε το σημερινό καθολικό στην μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους, του οποίου η κάρα φυλάσσεται εκεί ως το πιο ιερό και θαυματουργό κειμήλιο.

Ι. Μ. Αγίας Τριάδας

Βρίσκεται σ' έναν από τους εντυπωσιακότερους βράχους των Μετεώρων. Από το 1362 υπήρξε οργανωμένο μοναστήρι και το καθολικό κτίστηκε από το 1456 ως 1476. Οι τοιχογραφίες έγιναν από τους αδελφούς Αντώνιο ιερέα και Νικόλαο το 1741. Στον νάρθηκα υπάρχουν τοιχογραφίες από το 1692.

Ι. Μ. Ρουσάνου

Ήταν πρώτα ανδρικό μοναστήρι ενώ τώρα είναι γυναικείο. Ο πρώτος ή πρώτοι κτίτορες έκτισαν το μοναστήρι τον 14ο με 15ο αιώνα. Την σημερινή μορφή την πήρε στις αρχές του 16ου αιώνα. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Επίσης τιμάται και η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου). Οι τοιχογραφίες είναι αξιόλογες και έγιναν από άγνωστο ζωγράφο επηρεασμένο από την Κρητική σχολή.

Άγιος Νικόλαος Αναπαυσάς

Είναι το πρώτο μοναστήρι που συναντάμε ανεβαίνοντας προς τα Αγια Μετέωρα από το Καστρακι. Η ίδρυσή του ανάγεται στις αρχές ως τα μέσα του 14ου αιώνα. Το 1527 έγινε η αποπεράτωση της αγιογράφησης του καθολικού από τον Θεοφάνη Στρελίτζα τον Κρήτα, που συγκαταλέγεται στους πιο σημαντικούς αγιογράφους της Ορθοδοξίας. Στις τοιχογραφίες διακρίνουμε την μεγάλη τελειότητα στο σχεδιασμό των μορφών και την άριστη χρωματική απόδοση.

Ι. Μ. Βαρλαάμ

Ιδρυτής της είναι ο ασκητής Βαρλαάμ στα μέσα του 14ου αιώνα . Στην συνέχεια ανακαινίσθηκε από τους αδελφούς Αψαράδες Θεοφάνη και Νεκτάριο από τα Γιάννενα. Το καθολικό της Ι. Μ. είναι αφιερωμένο στη μνήμη των Αγίων Πάντων και χτίσθηκε το 1541-1544. Οι τοιχογραφίες του καθολικού είναι κυρίως του Φράγκου Κατελάνου από την Θήβα. Σημαντικά κτίσματα είναι η παλαιά τράπεζα η Εστία ( μαγειρείο) και το γηροκομείο (νοσοκομείο). Επίσης στην ιερά μονή υπάρχει πλούσια και αξιόλογη συλλογή χειρογράφων, εικόνων και ιερών κειμηλίων.

Ι. Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή Μεγάλου Μετεώρου

Ιδρύθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα από τον όσιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη. Ο Διάδοχός του και δεύτερος κτίτορας της Ι. Μ. υπήρξε ο μοναχός όσιος "Ιωάσαφ" , πρώην βασιλεύς Ιωάννης Ούρεσης. Στον ιερό του καθολικού υπάρχουν σημαντικές τοιχογραφίες της Μακεδονικής σχολής. Τα σημαντικότερα κτίσματα είναι η εστία (μαγειρείο), το γηροκομείο, η τράπεζα. Στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Μετεώρου υπάρχει πλούσια και αξιόλογη συλλογή χειρογράφων, εικόνων και ιερών κειμηλίων.

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, δεσπόζει επιβλητικά στο βόρειο τμήμα της Καλαμπάκας. Ο ναός είναι κτισμένος πάνω σε παλαιοχριστιανική βασιλική. Ο πολύ καλά φιλοτεχνημένος άμβωνας, και το σύνθρονο είναι κατάλοιπα αυτής της παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Εικάζεται ότι και το κιβώριο της Αγίας Τράπεζας είναι παλαιοχριστιανικό στοιχείο. Ο ναός έχει δεχτεί αρκετές επισκευές. Το 1573 υπέστη τη μεγαλύτερη, αφού τοιχογραφήθηκε ολόκληρος. Ο χρόνος ανέγερσης αυτού του αξιόλογου μνημείου, δεν καθορίζεται με ακρίβεια. Ο μεσοβυζαντινός αυτός ναός χρονολογείται γύρω στον 10ο με 12ο αιώνα.

Το Κομποσκοίνι

Επιμέλεια: π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος

Το κομποσκοίνι που έχουν όλοι οι Ορθόδοξοι μοναχοί και το χρησιμοποιούν και πολλοί ορθόδοξοι λαϊκοί, είναι συνήθως μάλλινο και πλεγμένο σε διάφορα μεγέθη. Από πολύ μικρό, που φοριέται στο δάχτυλο, έως πολύ μεγάλο: 33άρι (με 33 κόμπους), 50άρι (με 50 κόμπους), 100άρι, 500άρι κ.λπ.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο όσιος Παχώμιος το 320 μ.Χ., ίδρυσε με την βοήθεια του Αγίου Αντωνίου το πρώτο μοναστήρι στην Θηβαϊδα της Αιγύπτου. Αρχισε να αναζητεί τρόπο που θα βοηθούσε τους μοναχούς στην αυτοσυγκέντρωση της προσευχής και στην αρίθμηση των ευχών. Κατά την παράδοση πάντα, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε στον ύπνο του τον όσιο Παχώμιο και του έδειξε πώς θα φτιάξει το εργαλείο που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες της προσευχής. Το εργαλείο αυτό ήταν το κομποσκοίνι.

Στην προσευχή με κομποσκοίνι, που βοηθά πολύ στη συγκέντρωση του νου, ακολουθείται συγκεκριμένη τεχνική μέθοδος. Σε κάθε κόμπο που περνά ανάμεσα στα δάχτυλά του ο προσευχόμενος, λέει αλληλοδιαδόχως τις ευχές: Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, Υπεραγία Θεοτόκε Σώσον ημάς, Άγιοι του Θεού πρεσβεύσατε υπέρ υμών. Είναι δυνατόν να λέγεται και μόνη η ευχή Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με. Το κομποσκοίνι έχει σχεδιαστεί για προσευχή, και όχι για να παίζει ρόλο βραχιολιού στον καρπό του χεριού.

Στο κομποσκοίνι, κάθε τμήμα του έχει κάποια συμβολική σημασία. Είναι πλεγμένο κυρίως από μαλλί για να θυμίζει στα μέλη της Εκκλησίας ότι είναι τα λογικά πρόβατα του Ιησού Χριστού (Ιωάν. 10:11). Έχει χρώμα μαύρο που συμβολίζει το πένθος των αμαρτιών αφού "ουδείς αναμάρτητος" (πρβλ. Γ' Βασ. 8:46, Ιώβ 4:17, Ρωμ. 3:9-12 κ.ά.). Πάνω του το κομποσκοίνι έχει τον σταυρό για να φέρνει στη μνήμη "ότι έτι αμαρτωλών όντων ημών Χριστός υπέρ ημών απέθανε" (Ρωμ. 5:8). Συνήθως το κομποσκοίνι καταλήγει σε μία φούντα που ο σκοπός της είναι το σκούπισμα των δακρύων ("τοίς δάκρυσιν έβρεξέ μου τους πόδας" Λουκ. 7:44). Οι 33 κόμποι συμβολίζουν τα χρόνια του Ιησού Χριστού, οι 99 κόμποι είναι το 33 πολλαπλασιασμένο με τον αριθμό των τριών Προσώπων της Αγίας Τριάδας, και ο κάθε κόμπος αποτελείται από 9 πλεγμένους σταυρούς, που συμβολίζουν τα εννέα τάγματα των αγγέλων. Παρόλα αυτά, ενώ ο αριθμός σταυρών που αποτελούν τον κάθε κόμπο παραμένει πάντα σταθερός, ο αριθμός των κόμπων που αποτελούν το κομποσκοίνι εξαρτάται από τον αριθμό των προσευχών για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί. Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν κομποσκοίνια φτιαγμένα και από άλλα υλικά εκτός του μαλλιού, π.χ. ακρυλικά, όπως και διαφόρων χρωμάτων.